Zasady wysyłania informacji handlowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej reguluje ustawa z dnia 18.07.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną* („ustawa”).
Zgodnie z ustawą, pod pojęciem „informacji handlowych” należy rozumieć wszelkie informacje przeznaczone do promowania, bezpośrednio lub pośrednio, towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód, natomiast pod pojęciem „środków komunikacji elektronicznej” – rozwiązania techniczne umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztę elektroniczną.
Ustawa rozróżnia dwa rodzaje informacji handlowych przesyłanych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, tj. informacje niezamówione i informacje zamówione.
Zakazane jest przesyłanie informacji niezamówionych. Jest to tzw. zakaz spammingu. Informację uważa się za niezamówioną, jeżeli została skierowana do oznaczonej osoby za pomocą środka komunikacji elektronicznej, zaś osoba ta nie wyrażała zgody na otrzymanie takiej informacji.
Dozwolone jest przesyłanie informacji zamówionych. Informację uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na jej otrzymanie. Wyrażenie zgody jest konieczne w każdym przypadku, bez względu na to, czy podmiot wysyłający pozostaje w stosunkach prawnych (handlowych) z odbiorcą. Zgody takiej nie można domniemywać. Upublicznienie adresu mailowego nie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody.
Zgoda jest oświadczeniem woli, a zatem winna zostać wyrażona w sposób swobodny, wyraźny, jednoznaczny i nie budzący wątpliwości. Zgoda może przybrać różną formę, w tym w szczególności: pisemną, ustną, dobrowolnego zapisania się do serwisu rozsyłającego wiadomości (listy mailingowej, newslettera), wysłania jednorazowego listu elektronicznego z zamówieniem, wybrania odpowiedniej ikony na stronie internetowej, udzielenia zgody w zawartej umowie. Udzieloną zgodę można w każdej chwili cofnąć. Także zakres zgody powinien być precyzyjnie określony. Najbezpieczniejsze jest uzyskanie tzw. zgody blankietowej, która dotyczy ogólnie informacji handlowych od danego podmiotu, bez wskazywania, o jakiego rodzaju produkty lub usługi miałoby chodzić.
Wymóg „skierowania informacji do oznaczonego odbiorcy” pozostawia poza zakazem spammingu przesyłanie informacji handlowych na internetowych forach publicznych, ale już za objęte zakazem należy uznać wykorzystanie w celu przesyłania informacji handlowej adresów elektronicznych uczestników forów. Przyjmuje się, że odbiorca oznaczony zostaje przez adres poczty elektronicznej, niezależnie od tego, czy z adresu takiego można ustalić rzeczywistą tożsamość odbiorcy czy też jego charakter prawny. Przesłankę oznaczenia odbiorcy spełniają także ogólne adresy elektroniczne przedsiębiorstw i instytucji państwowych.
Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną nie daje odpowiedzi na pytanie, czy uzyskanie zgody na przesłanie informacji handlowej dotyczącej określonego produktu czy usługi może być dokonane na podstawie wcześniej wysłanego listu elektronicznego z prośbą o udzielenie zgody na jej przesłanie. W doktrynie spotkać się można się z wcale nie odosobnionym poglądem jakoby wiadomość taką należało uznać za niezamawianą informację handlową, ponieważ poza samym pytaniem zawiera treści promujące produkt oraz przedsiębiorcę. Wysyłanie zapytania o zgodę na przesyłanie informacji handlowych nie może być jednak uniemożliwione, ponieważ jest niezbędne do uzyskania zgody wymaganej przez ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Należy pamiętać o zachowaniu granicy pomiędzy dozwoloną w zapytaniu informacją w sprawie zgody, a niedozwoloną w zapytaniu informacją handlową. Uznać zatem należy, iż dopuszczalne jest zapytanie o zgodę na przysłanie informacji handlowej pod warunkiem niewysłania jednocześnie treści reklamowych, które mogłyby zostać zinterpretowane jako promujące usługę lub wizerunek. Informacją handlową nie będzie komunikat, w którym przedsiębiorca umieszcza prośbę o zgodę na przesłanie informacji handlowej, ogólny opis usługodawcy (jego nazwa, wskazanie branży, w której działa) oraz sposób w jaki można udzielić wysyłającemu zgody na przesłanie informacji handlowej. Jeżeli jednak w tym samym komunikacie znajdzie się wskazanie na konkretny produkt, szczególne cechy przedsiębiorcy, które wyróżniają go spośród konkurencji lub elementy oferty, komunikat taki zostanie uznany za niezamówioną informację handlową.
Należy pamiętać, że brak reakcji ze strony adresata traktuje się jako odmowę udzielenia zgody na przesłanie informacji. W takim przypadku niedozwolone jest przesłanie kolejnego zapytania na ten sam adres. Niezgodne jest także wysyłanie informacji o treści: „Jeśli nie chce Pan otrzymywać od nas podobnych wiadomości, proszę odpowiedzieć Nie w temacie wiadomości”.
Nadto należy pamiętać, iż przy rozsyłaniu informacji handlowych należy brać pod uwagę przepisy regulujące tę tematykę w kraju adresata informacji handlowej. Zastosowanie znajdują bowiem przepisy obowiązujące w kraju siedziby adresata.
* Dz. U. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.